BUDOWA ZĘBA

Ząb zbudowany jest korony anatomicznej, szyjki i jednego lub więcej korzeni. Korona pokryta jest szkliwem, a wewnątrz niej znajduje się komora miazgi. Korzeń anatomiczny jest to część zęba pokryta cementem. Wewnątrz korzeni znajdują się unerwione kanały, doprowadzające do korony naczynia krwionośne. Przeważnie w każdym korzeniu znajduje się jeden kanał. W przypadku chorób przyzębia powodujących recesję dziąseł korzeń może być bardzo skrócony. Szyjka jest częścią łączącą koronę i korzeń – w tym miejscu występuje charakterystyczne przewężenie zęba.
Ząb zbudowany jest z kolejnych warstw tkankowych:

• szkliwa – pokrywa ono koronę i jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie;
• zębiny – stanowiącej główną część zęba;
• miazgi – wypełniającej komorę zęba; w jej skład wchodzą: naczynia krwionośne, nerwy i tkanka łączna;
• cementu – tkanki pokrywającej korzeń

Cross_sections_of_teeth_ru.svg: Afanasovichderivative work: M•Komorniczak -talk-, Public domain, Wikimedia Commons

PRÓCHNICA

Próchnica to choroba polegająca na odwapnieniu i rozkładzie twardych tkanek zęba. Dochodzi do niej, gdy na powierzchni zębów zaczną gromadzić się węglowodany oraz bakterie. Bakterie naturalnie przebywają jamie ustnej, ale obecność cukrów powoduje, że wytwarzają z nich kwasy obniżającej naturalne pH. Przy obniżeniu poziomu pH dochodzi do demineralizacji i rozkładu tkanki zębowej. Znaczny wpływ na rozwój choroby ma także odkładanie się płytki nazębnej. Jest to miękki, przylegający do powierzchni zęba nalot bakteryjny. Płytka z czasem przemienia się w kamień nazębny, pod którym zęby szybko się psują.

Próchnica rozwija się stopniowo. Najpierw dochodzi do demineralizacji i osłabienia ścian zęba. Na szkliwie widoczne stają się kredowobiałe lub brunatne przebarwienia, nazywane przez stomatologów plamą próchnicową. Następny etap choroby to rozpuszczenie odwapnionej tkanki zęba. Na powierzchni zębów zaobserwować można charakterystyczne, ciemne ubytki. Jeśli proces nie zostanie odpowiednio wcześnie zatrzymany poprzez leczenie, dochodzi do zapalenia miazgi (wewnętrznej części zęba). Wówczas konieczne jest leczenie kanałowe (endodontyczne).

Im wcześniej, tym lepiej

Przy chorobie rozpoznanej na wczesnym etapie leczenie jest oszczędniejsze dla tkanek zęba i bezbolesne. Zgłoszenie się do lekarza dopiero w momencie, gdy ząb zaczyna  boleć, oznacza długie i najczęściej bolesne leczenie. Część wcześnie zdiagnozowanych zmian, jeszcze na etapie przebarwienia szkliwa, można stosunkowo łatwo cofnąć poprzez wcieranie preparatów remineralizujących, bez konieczności borowania zęba. Używa się do tego celu odpowiednich żeli, lakierów i płukanek zawierających fluor.

STOMATOLOGIA ZACHOWAWCZA

Najczęstszym problemem, z jakim zgłaszają się pacjenci do lekarza stomatologa, jest właśnie próchnica. W przypadku tej najbardziej rozpowszechnionej choroby na świecie profilaktyka i leczenie zachowawcze są szczególnie ważne.  Poprzez zastosowanie nowoczesnych wypełnień przywracamy estetykę i funkcjonalność zbliżoną do zębów naturalnych. Materiały stomatologiczne wiernie oddają naturalny kolor i przezierność zębów.

Leczenie zachowawcze obejmuje:

• specjalistyczne porady stomatologiczne;
• leczenie próchnicy niepowikłanej (bez reakcji ze strony miazgi);
• kosmetyczną odbudowę złamanych zębów;
• leczenie nadwrażliwości zębów;
• leczenie kanałowe – będące najczęściej konsekwencją długo rozwijającego się i nieleczonego procesu próchnicowego.

Leczenie kanałowe (endodoncja)

Ta dziedzina stomatologii zajmuje się leczeniem chorób miazgi zęba czyli tkanki zawierającej naczynia krwionośne i nerwy. Leczenie kanałowe stosuje się w sytuacji, gdy dojdzie do zapalenia miazgi, którego przyczyną jest najczęściej głęboka próchnica, przeciążenia w zgryzie (bruksizm) lub uraz. Pojawia się wtedy silny ból i jedynym rozwiązaniem terapeutycznym jest tu usunięcie zmienionej zapalnie tkanki zęba.

Przyczyny, dla których konieczne jest przeprowadzenie leczenia endodontycznego (potocznie nazywanego leczeniem kanałowym) mogą być różne. Do najczęściej występujących należą:

• głębokie ubytki próchnicowe;
• nieszczelne wypełnienia lub wielokrotne zabiegi przeprowadzane na tym samym zębie;
• uraz – czasem nawet niewielka rysa na zębie, powodująca jego obumarcie;
• zapalenie tkanek okołowierzchołkowych.

Korzyści płynące z prawidłowo wyleczonego endodontycznie zęba są niebagatelne. Przy odpowiedniej pielęgnacji i kontroli pozwalają na długotrwałe utrzymanie własnego zęba w jamie ustnej. Stanowią solidną podstawę pod koronę lub filar mostu przy klasycznych uzupełnieniach protetycznych i tych tworzonych w oparciu o implanty.
Etapy leczenia kanałowego:

• dokładne oczyszczenie ubytków próchniczych i dojście do komory miazgi w celu uwidocznienia ujść kanałowych. Przeciętnie w zębie znajduje się od jednego do trzech ujść, ale w skrajnych przypadkach zdarza się, że ich liczba dochodzi nawet do sześciu. W kanałach umieszcza się na oznaczoną głębokość jednorazowe pilniczki kanałowe i wykonuje pomiar endometryczny tzw. endometrem;
• oczyszczenie kanału, poszerzenie go za pomocą specjalnych narzędzi i dezynfekcja na ściśle określonej długości (do tzw. otworu fizjologicznego) poprzez obfite przepłukanie podchlorynem sodowym. Dzięki nowym narzędziom możliwe jest dokładne i ostateczne oczyszczenie systemu kanałów podczas jednej wizyty, nawet jeśli ząb jest bardzo zakażony;
• odkażenie kanałów i ich szczelne wypełnienie za pomocą gutaperki i materiału uszczelniającego;
• trwała odbudowa zęba – najczęściej konieczna jest odbudowa całkowita za pomocą sztyftów umieszczanych w kanale korzeniowym i korony protetycznej.

W trakcie leczenia wykonywane są też kontrolne zdjęcia RTG, pozwalające monitorować cały proces. W dniu zabiegu, a niekiedy również dnia następnego, ząb może być nieco bolesny. Nie jest to jednak regułą, a ewentualne dolegliwości można łatwo opanować za pomocą powszechnie dostępnych środków przeciwbólowych.